Katarakt, Demans Nedenidir.
Demans, hafızayı, bilişsel fonksiyonları ve davranışı bozan bir dizi bozukluğu tanımlamak için kullanılan genel bir terimdir. Alzheimer hastalığı, Lewy cisimcikli demans, frontotemporal demans ve vasküler demans, demans türleri arasında yer almaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü'nün verilerine göre 2023 yılında dünya nüfusunun 55 milyondan fazlası demanstan etkilenmiştir, 2050 yılına kadar bu sayının 152 milyona çıkacağı tahmin edilmekte ve bu durum dünya genelindeki sağlık sistemlerine aşırı bir yük getirmektedir. Günümüzde demansın ilerlemesini durdurmak için etkili bir tedavi yöntemi olmadığından demansın olası potansiyel risk faktörlerinin belirlenmesi ve değiştirilmesi zorunlu hale gelmiştir.
Demans için bilinen on iki risk faktörü olduğu tespit edilmiştir; diyabet, hipertansiyon, travmatik beyin hasarı, işitme bozuklukları, düşük eğitim seviyesi, sigara kullanımı, obezite, depresyon, fiziksel hareketsizlik, daha az sosyal temas, aşırı alkol alımı ve hava kirliliği. Son zamanlarda görme bozukluğu ile demans riskinin arttığına dair yeni kanıtlara ulaşılmış ve görme bozukluğunun demans vakalarının %1,8'ini oluşturduğu gösterilmiştir.
Katarakt, dünya çapında geri dönüşümlü görme bozukluklarının ve körlüğün yarısını oluşturmaktadır. Kataraktan etkilenen hasta sayısının gelecek yıllarda çok daha hızlı artacağı tahmin edilmektedir. Yaşlılarda körlüğün en yaygın nedenlerinden biri olan katarakt, demans gelişiminde işitme kaybına benzer bir rol oynayabilir. Konuyla ilgili artan sayıda araştırma yapılmasına rağmen bugüne kadar katarakt ve demans arasında kesin bir nedensellik ilişkisi kurulamamıştır bununla beraber katarakt demans için değiştirilebilir risk faktörlerinden birisi olabilir.
Yapılan son meta-analiz sonuçları, kataraktın yaşlı yetişkinlerde tüm nedenlere bağlı demans, Alzheimer hastalığı demansı, vasküler demans ve hafif bilişsel bozukluk riskinde artış ile ilişkili olduğunu göstermektedir. Katarakt ve bilişsel bozukluk arasındaki ilişki karmaşıktır, görme işlevi, oksidatif stres, inflamasyon ve ortak risk faktörleri potansiyel mekanizmalar arasında sayılabilir.
Katarakt ameliyatı, tüm nedenlere bağlı bunama ve Alzheimer hastalığının daha düşük olmasıyla bağlantılıdır. Katarakt ameliyatı, tüm nedenlere bağlı demansın başlangıcına karşı koruyucu bir faktör olabilir ve tüm dünyada tüm nedenlere bağlı demansın neden olduğu ekonomik ve aile yükünü azaltabilir.
Referanslar:
1. Liu X, Guan Z, Liang S, Feng S, Zhou Y. Associations of cataract, cataract surgery with dementia risk: A systematic review and meta-analysis of 448,140 participants. Eur J Clin Invest. 2024 Feb;54(2):e14113.
2. Xiong Z, Li X, Yang D, Xiong C, Xu Q, Zhou Q. The association between cataract and incidence of cognitive impairment in older adults: A systematic review and meta-analysis. Behav Brain Res. 2023 Jul 26;450:114455.
3. Zhang Q, Ju Y, Zheng W, Xie L, Wang X, Ren H, Chen Z, Liu X, Bai X, Fan R. Association of cataract extraction and the risk of dementia-A systematic review and meta-analysis. Front Aging Neurosci. 2023 May 25;15:1168449.
