Aşırı İşenmiş Gıdaların Sağlığa Etkisi.
Aşırı işlenmiş gıdalar, mutfakta gıda hazırlamada kullanılmayan yağlardan, proteinlerden, nişastalardan ve şekerlerden ekstrakte edilen veya türetilen maddeler içerirler ve gıdaların korunmasını, lezzetini, rengini ve lezzetini artırmak için üretilirler.
Aşırı işlenmiş gıdalar yüksek doymuş yağ, şeker ve tuz içerirken mikrobesin öğeleri bakımından eksiktirler. Ultra işlenmiş gıda tüketimi obezite, hipertansiyon, metabolik bozukluklar ve kanser ile ilişkilendirilmiş ayrıca bu gıdaların artan tüketiminin daha yüksek oranda kalp-damar hastalıkları ve ölüm riski ile bağlantılı olduğu gösterilmiştir.
Depresyon, anksiyete ve stres gibi ruh sağlığı bozukluklarının küresel ölçekte muazzam büyüklükte ekonomik ve sosyal sonuçları vardır. Depresyon çok faktörlü doğasına rağmen, üzüntü, ilgi kaybı ve mutluluk gibi karakteristik duygular yaşayan 300 milyondan fazla insanı etkileyen, konsantrasyon bozukluğu, iştah azalması ve güven eksikliğine yol açan yaygın bir kronik hastalıktır.
Vitamin ve mineraller açısından zengin gıdaların tüketimine kıyasla tatlandırma düzeyi yüksek ve zenginleştirilmiş aşırı işlenmiş gıdalar ile ruh sağlığı bozuklukları arasında potansiyel bir ilişki olduğu bilinmektedir.
Aşırı işlenmiş gıda tüketiminin artışı obezite, diyabet, hipertansiyon ve ölüm oranı gibi birden fazla sağlık sorunu ile ilişkilidir. Yetişkinlerde aşırı işlenmiş gıda tüketimi ile depresyon, stres ve anksiyete dahil olmak üzere ruh sağlığı bozuklukları riski arasındaki ilişkiyi incelemek için yapılan 260 bin kişilik en son analizde aşırı işlenmiş gıda alımı depresif bozukluk riskinde artışla ilişkilendirilmiş ve tüketim arttıkça depresyon durumunun daha da kötüleştiği bulunmuştur.
Referanslar
1. Wang Z, Lu C, Cui L, Fenfen E, Shang W, Wang Z, Song G, Yang K, Li X. Consumption of ultra-processed foods and multiple health outcomes: An umbrella study of meta-analyses. Food Chem. 2024 Feb 15;434:137460
2. Mazloomi SN, Talebi S, Mehrabani S, Bagheri R, Ghavami A, Zarpoosh M, Mohammadi H, Wong A, Nordvall M, Kermani MAH, Moradi S. The association of ultra-processed food consumption with adult mental health disorders: a systematic review and dose-response meta-analysis of 260,385 participants. Nutr Neurosci. 2023 Oct;26(10):913-931.
3. Moradi S, Entezari MH, Mohammadi H, Jayedi A, Lazaridi AV, Kermani MAH, Miraghajani M. Ultra-processed food consumption and adult obesity risk: a systematic review and dose-response meta-analysis. Crit Rev Food Sci Nutr. 2023;63(2):249-260.
4. Yuan L, Hu H, Li T, Zhang J, Feng Y, Yang X, Li Y, Wu Y, Li X, Huang H, Hu F, Chen C, Zhang M, Zhao Y, Hu D. Dose-response meta-analysis of ultra-processed food with the risk of cardiovascular events and all-cause mortality: evidence from prospective cohort studies. Food Funct. 2023 Mar 20;14(6):2586-2596.
5. Moradi S, Hojjati Kermani MA, Bagheri R, Mohammadi H, Jayedi A, Lane MM, Asbaghi O, Mehrabani S, Suzuki K. Ultra-Processed Food Consumption and Adult Diabetes Risk: A Systematic Review and Dose-Response Meta-Analysis. Nutrients. 2021 Dec 9;13(12):4410.
