Toprak Artık Çok Fakir: A Vitamini
İnsan vücudu, yaklaşık 20 mineral, 13 vitamin, 9 aminoasit ve 2 yağ asidinden oluşan ve bunların çoğunu diyet yoluyla aldığı farklı bir takım besin maddelerine ihtiyaç duyar. Bu besin maddeleri, farklı meyve sebzelerden uygun miktarlarda tüketildiklerinde ve yeterli konsantrasyonları sağlayabilen bitkilerden sağlanır.
Gelişmiş ülkelerde özellikle yoksulluğun yaşandığı bölgelerdeki insanlar genellikle temel besin maddelerinden yoksun kalori açısından yoğun diyetler tüketmektedirler. Ağırlıklı olarak tahıl veya hububattan oluşan bu diyetler, zengin besin çeşitliliğine veya yüksek biyoyararlanıma sahip olmadığından mikrobesin ve vitamin eksikliklerine yol açabilirler.
Son yıllarda kalorisi yüksek temel ürünlerin üretiminde bir artış olmasına rağmen temel mikro besinler açısından zengin sebze ve hayvansal ürünlerin üretiminde buna karşılık gelen bir artış olmamıştır. Bu nedenle birçok popülasyon taze meyve ve sebze sağlamak için uygun kaynaklardan yoksundur. Ayrıca, bitki ve bitkisel ürünlerin besin kalitesinin düşmesi de insanların yeterli besin alımı üzerinde önemli negatif etkilere neden olmaktadır.
Bitkilerin ve bitkisel ürünlerin kalitesinin düştüğüne dair sınırlı kanıt olmasına rağmen iklim değişikliği, toprak ve kaynakların bozulması gibi küresel sorunlarla birlikte gelecekte bitkilerin besin içeriklerini korumak potansiyel bir güçlük haline gelebilir. Bu durumdan dolayı müdahale stratejileri, besin eksikliklerini gidermeyi amaçlamakta ve diyet çeşitliliğini teşvik etmek, endüstride gıda takviyesi uygulamak veya farmasötik takviye sağlamak gibi yaklaşımları kapsamaktadır.
A vitamini (retinol) eksikliği tüm dünyada oldukça yaygın görülen bir vitamin eksikliğidir. Ispanak ve marul gibi yeşil yapraklı sebzeler ile süt, karaciğer, balık gibi hayvansal besinlerden doğal olarak alınabilir. A vitamini hücre büyümesinde, metabolizmanın sağlıklı çalışmasında, bağışıklığın korunmasında, görme ve üreme fonksiyonunda önemli bir rol oynar. A vitamini eksikliği esas olarak gece körlüğü, korneal kserozis, keratokonjoktivit gibi göz belirtilerine neden olur. A vitamininin günlük alım miktarı erkekler ve kadınlar için farklı olduğu gibi çocuklar, hamileler ve emziren anneler için de farklıdır.
A vitamini eksikliği bağırsak, karaciğer ve pankreasın çeşitli patolojik durumlarından kaynaklanabilir. A vitamini eksikliğinin uygun tedavisi A vitamini takviyesi kullanmaktır. Dünya Sağlık Örgütü, farklı yaş gruplarındaki insanlar için çeşitli A vitamini takviyesi dozajları belirlemiştir. Günün sonunda A vitamini vücut için son derece gerekli bir besindir ve düzenli olarak A vitamini düzeyleri kontrol edilmeli ve olası semptomlar araştırılmalıdır. Önlemek her zaman tedavi etmekten daha iyi olduğundan A vitamini düzeylerini düşürmemek adına günlük diyetlere bol miktarda yeşil yapraklı sebze ve A vitamini açısından zengin gıdalar dahil edilmelidir.
Referanslar
1. Kathi S, et al. A decade of improving nutritional quality of horticultural crops agronomically (2012-2022): A systematic literature review. Sci Total Environ. 2024 Feb 10;911:168665.
2. Patil S, et al. Etiology, Epidemiology, Pathophysiology, Signs and Symptoms, Evaluation, and Treatment of Vitamin A (Retinol) Deficiency. Cureus. 2023 Nov 18;15(11):e49011.
